گفت و گوی تخصصی در گروه صدای کشاورز

*گفتگوی مهندس بهمن دارابی و مهندس حمیدرضا جهانگیری درباره کشاورزی گندم*

 

در یک گفت‌وگوی صمیمانه و عمیق در گروه صدای کشاورز مهندس بهمن دارابی و مهندس حمیدرضا جهانگیری به بررسی وضعیت کشاورزی گندم در ایران پرداختند. دارابی به صراحت اظهار داشت که کاشت گندم در ایران به نوعی کشاورزی قراردادی با شدیدترین و نظارتی‌ترین شیوه‌ها تبدیل شده است. وی تأکید کرد که تمامی دستگاه‌ها و نهادها در این فرایند درگیر هستند و این سیستم به‌طور کامل تحت کنترل دولت قرار دارد.

 

بهمن دارابی ادامه داد که گندم تولیدی به‌طور کامل در اختیار دولت است و هیچ گرم آن خارج از سیستم دولتی مصرف نمی‌شود. وی به چرخه معیوبی اشاره کرد که در آن کشاورزان گندم خود را به دولت می‌فروشند و دلالان نیز در این میان نقش‌آفرینی می‌کنند. او افزود که سیلوها، کارخانجات آرد، و توزیع آرد و نان همگی در اختیار دولت هستند و این موضوع به‌طور مستقیم به کنترل دولت بر مصرف نان هر خانواده منجر می‌شود.

 

در پاسخ به این نکته، مهندس حمیدرضا جهانگیری به این موضوع اشاره کرد که کشاورزی گندم در واقع انحصاری است و نه قراردادی. او تأکید کرد که در کشاورزی قراردادی، بخش خصوصی باید نقش اصلی را ایفا کند و دولت فقط باید به‌عنوان ناظر و سیاست‌گذار عمل کند. وی بیان کرد که در حال حاضر، دولت همه‌چیز را کنترل می‌کند و این نوع مدیریت راندمان مناسبی ندارد.

 

دارابی به این نکته اشاره کرد که کشاورز گندمکار، به ویژه در شرایط فعلی، رضایت چندانی ندارد. او پرسید که آیا کشت گندم دیم یا آبی برای کشاورز که ۹ ماه درگیر آن است و فرآیند دریافت پولش نیز حدود ۳ ماه طول می‌کشد، مقرون به صرفه است؟ این سؤال نشان‌دهنده بحران فعلی کشاورزی در کشور است.

 

جهانگیری با تأکید بر این نکته که کشاورزی قراردادی یک علم مترقی در دنیاست، به این موضوع اشاره کرد که چرا کارخانجات ماکارونی ملزم به تأمین مواد اولیه خود در قالب کشاورزی قراردادی نمی‌شوند. او همچنین از عدم توجه به کیفیت محصولات انتقاد کرد و گفت که باید به افزایش تولید گندم و خرید بر اساس کیفیت توجه بیشتری شود.

 

بهمن دارابی نیز بر این نکته تأکید کرد که کلمات «قراردادی» و «انحصاری» در نهایت برای کشاورز تفاوتی ندارند و این سیاست‌ها در نهایت به زحمت کشاورزان و سود دولت منجر می‌شود. او تأکید کرد که هر تن گندم دیم به‌طور متوسط یک تن عملکرد دارد و حتی اگر همه ۲۰ میلیون تومان هم سود باشد، این درآمد نمی‌تواند دردی از کشاورز دوا کند.

 

جهانگیری در ادامه بیان کرد که دولت باید به بخش خصوصی کارآمد اعتماد کند و ناظر بی‌طرف و همراه باشد. او به کمبود زیرساخت‌های لازم و عدم توجه به تحقیقات و توسعه در زمینه کشاورزی اشاره کرد و خواستار ایجاد زنجیره مالی و ارزش در این حوزه شد.

 

، دارابی و جهانگیری به این نتیجه رسیدند که اجرای هر نوع کشاورزی قراردادی، در نهایت به دولت مرتبط می‌شود و بخش خصوصی در ایران به اندازه کافی قوی نیست. دارابی به مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها اشاره کرد و گفت که این مسائل مانع از پیشرفت در این زمینه شده است.

 

هر دو مهندس بر این باور بودند که برای بهبود وضعیت کشاورزی در ایران، نیاز به تغییرات اساسی و اعتماد به بخش خصوصی وجود دارد. آنها تأکید کردند که اگر دولت بخواهد، می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند، اما در حال حاضر، این اعتماد وجود ندارد و مشکلات اساسی همچنان باقی است.

 

در ادامه این بحث، بهمن دارابی به چالش‌های موجود در تأمین مالی و سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی اشاره کرد. او گفت که کشاورزان برای تأمین هزینه‌های اولیه کشت و نگهداری محصولات خود با مشکلات جدی مواجه‌اند. فرآیند طولانی دریافت تسهیلات بانکی و عدم همکاری بانک‌ها با کشاورزان، باعث می‌شود که بسیاری از آنها نتوانند به موقع اقدام کنند.

 

حمیدرضا جهانگیری نیز به این نکته اشاره کرد که عدم وجود برنامه‌ریزی مناسب و شفافیت در سیاست‌های دولتی، به عدم اعتماد کشاورزان به سیستم‌ها منجر شده است. او افزود که اگر کشاورزان به آینده و سیاست‌های دولت اعتماد داشته باشند، می‌توانند با انگیزه بیشتری به تولید بپردازند.

 

دارابی همچنین به این موضوع پرداخت که بسیاری از کشاورزان به دلیل عدم امنیت مالی و اقتصادی، از کشت محصولات جدید و متنوع پرهیز می‌کنند. او گفت که این مسئله باعث می‌شود که تولید گندم در کشور به یک روال تکراری و ناکارآمد تبدیل شود.

 

جهانگیری به این نکته تأکید کرد که برای حل این مشکلات، نیاز به یک سیستم جامع و یکپارچه وجود دارد که بر اساس نیازهای واقعی کشاورزان طراحی شده باشد. او همچنین خواستار ایجاد همکاری‌های بین‌المللی و استفاده از تجربیات موفق کشورهای دیگر در زمینه کشاورزی شد.

 

در نهایت، هر دو مهندس به این نتیجه رسیدند که برای خروج از بحران فعلی، باید به کشاورزان آموزش‌های لازم ارائه شود و حمایت‌های مالی و مشاوره‌ای بیشتری از سوی دولت به آنها صورت گیرد. دارابی افزود که تنها با ایجاد یک زنجیره ارزش مؤثر و تقویت بخش خصوصی می‌توان به بهبود شرایط کشاورزی در ایران امیدوار بود.

 

این گفتگو نشان‌دهنده نگرانی‌های عمیق مهندسان درباره وضعیت کشاورزی و چالش‌های پیش روی کشاورزان در ایران بود. آنها تأکید کردند که تنها با همکاری و همفکری می‌توان به راه‌حل‌های مؤثر رسید و آینده‌ای بهتر برای کشاورزی کشور رقم زد.