کودکی تنها یک بار است؛ چرا کودکان را زودتر وارد مدرسه می‌کنیم

اخیراً خبرهایی منتشر شده که مجلس شورای اسلامی در حال بررسی طرح کاهش سن ورود به مدرسه از ۶ به ۵ سالگی است. بر اساس این طرح، آموزش رسمی از ۵ سالگی آغاز می‌شود و طول تحصیل همان ۱۲ سال باقی می‌ماند. موافقان طرح معتقدند این اقدام باعث ارتقای کیفیت آموزش و ورود زودهنگام کودکان به بازار کار خواهد شد، اما کارشناسان و روان‌شناسان کودک هشدار می‌دهند که این تصمیم بدون تحقیقات علمی و آماده‌سازی زیرساخت‌ها می‌تواند پیامدهای منفی و جبران‌ناپذیری برای کودکان و نظام آموزشی کشور به همراه داشته باشد.

تصور کنید یک کودک ۵ ساله با کیف کوچک و چشمانی پر از کنجکاوی وارد مدرسه می‌شود. به جای بازی، هنر و تعامل با همسالان، پشت نیمکت‌های خشک می‌نشیند و با فشارهای آموزشی روبه‌رو می‌شود. شادی طبیعی و کنجکاوی او کم‌کم جای خود را به اضطراب و دلزدگی می‌دهد. این تنها یک تصویر نیست، بلکه همان تجربه‌ای است که بسیاری از کارشناسان نسبت به آن هشدار می‌دهند. کودکان ۵ ساله هنوز آمادگی ذهنی و عاطفی لازم برای آموزش رسمی را ندارند و فشار کلاس‌های مدرسه در این سن می‌تواند موجب اضطراب، کاهش اعتماد به نفس و بی‌علاقگی به یادگیری شود. تجربه نشان داده کودکانی که زودتر از موعد وارد کلاس‌های رسمی می‌شوند، انگیزه یادگیری خود را از دست می‌دهند و این روند می‌تواند سال‌ها بعد، با اُفت تحصیلی و حتی ترک تحصیل ادامه یابد.

کودکستان‌ها، مرحله‌ای طلایی برای بازی، تخیل، هنر و مهارت‌های اجتماعی هستند. اجرای این طرح فرصت‌های رشد طبیعی و خلاقیت کودکان را محدود می‌کند و آنها را از تجربه‌ای که پایه رشد ذهنی و عاطفی آنهاست، محروم می‌سازد. علاوه بر این، بسیاری از کودکستان‌های خصوصی که بر پایه حضور کودکان ۵ تا ۶ ساله فعالیت می‌کنند، با کاهش ثبت‌نام و بحران مالی مواجه خواهند شد و خانواده‌ها نیز انتخاب‌های آموزشی محدودی خواهند داشت. این موضوع شکاف آموزشی در مناطق محروم را تشدید می‌کند و عدالت آموزشی را به خطر می‌اندازد.

کودکی تنها یک بار اتفاق می‌افتد و اگر فرصت رشد طبیعی و شادی این دوران را از کودکان بگیریم، هیچ سیاست یا برنامه‌ای قادر به بازگرداندن آن نخواهد بود. به جای کاهش سن ورود به مدرسه، باید بر تقویت دوره پیش‌دبستانی استاندارد و بازی‌محور تمرکز کرد تا کودکان با علاقه و آمادگی کامل وارد دبستان شوند. اجرای شتاب‌زده این طرح، آینده تحصیلی، روانی و اجتماعی کودکان را به خطر می‌اندازد و پیامدهای آن جبران‌ناپذیر خواهد بود

داود امامی، روزنامه نگار